met betrekking tot hart en bloedvaten
De bloedsomloop, bloedvaten- of vaatstelsel is het systeem van bloedvaten waardoor het bloed in een organisme circuleert. Het hart en vaatstelsel of cardiovasculair systeem omvat daarnaast ook het hart. De bloedcirculatie verzorgt de aan- en afvoer binnen het lichaam van voedingsstoffen, afvalstoffen, zuurstof, koolstofdioxide, hormonen, afweerstoffen, bloedcellen en lichaamswarmte.
| Hart en vaatstelsel | ||||
|---|---|---|---|---|
| Systema cardiovasculare | ||||
| ||||
Bloedsomloop bij de mens. Rood: bloedvaten met zuurstofrijk bloed, blauw: bloedvaten met zuurstofarm bloed
| ||||
| Gegevens | ||||
| Systeem | Hart en vaatstelsel | |||
| Naslagwerken | ||||
| TA | A12.0.00.000 | |||
| ||||
Het bloedvatenstelsel is een van de mogelijke circulatiesystemen in meercellige organismen. Daarnaast bestaan het watervaatstelsel, coelomische circulatie, het hemaal systeem en het perihemaal systeem. Bij eencelligen en kleine meercelligen zijn de afstanden tussen de organen zo klein dat directe diffusie voldoende is voor de aan- en afvoer van alle stoffen en een aparte circulatie ontbreekt dan ook. Bij grotere dieren gaat diffusie te langzaam en is aanvullende convectie of stromingstransport nodig middels een periodieke omloop.
Bij kleine dieren kan een bloedvat als langwerpig hart fungeren, maar ontbreken verdere vaten. In het voorste deel van dit bloedvat ontbreken de spieren meestal, waarmee dit feitelijk een aorta is. Bij verdere centralisatie van de pompfunctie kan het hart ingekort worden, wat gepaard gaat met een stelsel van slagaders. De circulatie terug naar het hart gaat bij kleinere organismen niet via aders, maar extracellulair, wat dit een open bloedsomloop maakt. Complexere dieren als gewervelden, ringwormen en inktvissen hebben wel aders, die zorgen voor een gesloten bloedsomloop. Bij vissen is dit een enkelvoudige bloedsomloop, terwijl zoogdieren en vogels een dubbele bloedsomloop bezitten. Deze dubbele bloedsomloop is opgedeeld in de kleine bloedsomloop met zuurstofarm bloed en de grote bloedsomloop met zuurstofrijk bloed.
De complexiteit van het hart is bij de dubbele bloedsomloop groter. Een gesloten vaatstelsel is opgedeeld in de aanvoerende slagaders (arterieel stelsel) en de afvoerende aders (veneus stelsel). De grootste hoeveelheid bloed bevindt zich in de aderen of venen. Binnen het veneuze stelsel heerst een relatief lage bloeddruk. In de slagaders of arteriën bevindt zich maar een relatief klein deel van het bloed, maar hier heerst een hoge druk. Dit is de reden waarom bij een slagaderlijke bloeding vrij snel een hoog bloedverlies optreedt, met een levensbedreigende situatie of shock als mogelijk gevolg.