Een casuscontroleonderzoek is een onderzoek waarin twee groepen retrospectief worden vergeleken.
Mensen die een ziekte ontwikkelden, kunnen bijvoorbeeld worden vergeleken met een groep mensen zonder die ziekte. De onderzoeker kijkt of er een verschil bestaat tussen beide groepen wat betreft hun eerdere blootstelling aan mogelijke risicofactoren. Dit type onderzoek is zinvol wanneer risicofactoren voor zeldzame ziekten worden bestudeerd en wordt vaak gebruikt om nieuwe hypothesen op te stellen die vervolgens kunnen worden getest.
Er zijn bijvoorbeeld minder dan 300 bevestigde gevallen van de variant-vorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob (vCJD). Voor een cohortonderzoek waarin gezonde mensen in de tijd worden gevolgd om na te gaan welke risicofactoren kunnen leiden tot de ontwikkeling van de ziekte, zou een enorm aantal mensen moeten worden gerekruteerd om bij één persoon symptomen te zien optreden (circa 200.000). Het zou ook een zeer lange tijd moeten duren, omdat de periode tussen infectie en het optreden van symptomen tussen de 10 en 30 jaar zou liggen. Een veel betere benadering in dit geval is een casuscontroleonderzoek uitvoeren, dat begint met mensen bij wie variant CJD al is vastgesteld en bij wie blootstelling in het verleden aan mogelijke risicofactoren wordt vergeleken met een groep mensen die de ziekte niet heeft.