Cohortonderzoeken worden gebruikt om aan te tonen hoe vaak ziekten voorkomen en wat hun oorzaken en prognose zijn. Cohorten zijn groepen mensen die worden geselecteerd op grond van bepaalde kenmerken. Als van blootstelling aan een risicofactor als sigarettenrook bijvoorbeeld wordt vermoed dat dit een ziekte veroorzaakt, kan er een cohort worden geselecteerd waarbij één groep wel blootgesteld is geweest en een andere groep niet. Vervolgens worden beide groepen dan onderzocht op tekenen en symptomen van ziekte.
Cohortonderzoeken kunnen prospectief zijn (cohorten worden samengesteld voorafgaand aan eventuele tekenen en symptomen en gevolgd in de tijd) of retrospectief (er worden gegevens gebruikt die al zijn verzameld, mogelijk gedurende lange tijd).
Cohortonderzoeken zijn een type observationeel onderzoek, waarbij de onderzoeker geen interventie uitvoert (zoals toediening van een geneesmiddel).
Cohortonderzoeken zijn zinvol wanneer het onethisch zou zijn een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek (RCT) uit te voeren. Mensen opzettelijk bloot te stellen aan sigarettenrook of asbest zou onethisch zijn en kan dus niet worden uitgevoerd.